Bijzondere mannen over hun dip

Een paar mannen hebben prachtige verhalen weten te vertellen over hun depressie. Wie weet heb je er wat aan. Een recent, populair boek is dat van Matt Haig, ‘Reasons to stay Alive‘ (2015).  Hij raakte op zijn 24^e in een depressie. Zomaar, leek het.

Uit: Redenen om te blijven leven

Ik kan me de dag dat mijn oude ik stierf nog heel goed herinneren. Het begon met een gedachte. Er ging iets mis. Zo begon het. Nog voordat ik doorhad wat het was. Een paar tellen later kreeg ik een vreemd gevoel in mijn hoofd. Een of andere biologische activiteit ergens achter in mijn hersenpan, vlak boven mijn nek. Het cerebellum. Een soort trilling of heftige flikkering, alsof er een vlinder in mijn hoofd zat, samen met een tintelend gevoel. Ik had nog geen weet van de vreemde lichamelijke effecten die depressie en angst bij me zouden veroorzaken. Ik dacht alleen maar dat ik elk moment dood kon gaan. En toen sloeg mijn hart op hol. En toen sloeg ík op hol. Ik zonk weg en kwam met een onmetelijke snelheid in een claustrofobische, verstikkende nieuwe realiteit terecht. Het zou meer dan een jaar duren voordat ik me weer enigszins normaal voelde.

Hier de prachtige boektrailer: 5 reasons to Stay Alive

De demonen van Solomon

Het beste boek dat ik er over las, aangeraden door depressieve vrienden die vertelden dat ze zich er echt wat beter door voelden, is van Andrew Solomon. In Demonen van de middag combineert hij zijn persoonlijke strijd met een zoektocht naar het duistere fenomeen. En dan héél goed geschreven. Bijvoorbeeld

Verdriet is een nederige engel die je achterlaat met sterke heldere gedachten en een gevoel voor je eigen diepgang. Depressie is een demon die je in doodsangst achterlaat.

En:

Je volgt het geleidelijke pad of de plotseling emotie, en dan kom je terecht waar het echt allemaal anders is. Het kost tijd voordat een roestend, met ijzer geconstrueerd bouwwerk instort, maar de roest is ononderbroken bezig het ijzer te verpulveren, en dat wordt dunner en verliest zijn kracht. De instorting kan heel plotseling lijken, maar in werkelijkheid is het een cumulatief gevolg van ondergraving.

Professoren vertelden Andrew dat vandaag de dag maar liefst tweederde van ons een zware depressie zou kunnen oplopen. Eenvoudig gesteld omdat we, in dit drukke, ingewikkelde leven waarin we ook nog eens voor zo veel keuzes staan, zoveel ernstig bedreigende gebeurtenissen kunnen meemaken. Ze vertellen hem ook dat het veel te simpel is om te zeggen dat een depressie ‘alleen maar’ een kwestie van serotonine, van chemie is.

Dat vreesde ik al: het is meer dan falende neurotransmitters. Ik kijk naar David, ik kijk naar mezelf en kijk naar iedereen om me heen. Wat moeten we, in onze volwassen jaren in een westers land, inderdaad idioot veel keuzes maken. Wat hebben we onszelf aangedaan?

Van welke studie of baan we kiezen tot met welke partner we ons verbinden. Van welke zonbestemming waar we dit jaar heen gaan tot of we een extra hypotheek nemen. Van meedoen met de rest of je eigen plan trekken. Van opvoeden, of gezond blijven, of een goed mens zijn of wat dan ook via weg A of via weg B. En elke keuze heeft een gevolg. Elke dag weer. En we kunnen het nooit overzien.

Het is zeker meer dan chemie, zo’n depressie. Solomon schrijft:

‘De zon schijnt helder, en dat is ook alleen een kwestie van chemie, en het is ook een kwestie van chemie dat rotsen hard zijn, en dat de zee zout is, en dat bepaalde lentemiddagen met die lichte briesjes iets nostalgisch hebben, waardoor het hart wordt aangezet tot verlangens en beelden die verborgen waren door de sneeuw van een langdurige winter.’

Hier de TEDX Talk van Andrew Solomon, al meer dan 3 miljoen keer bekeken

Stephen Fry

Een van mijn favoriete komieken, Stephen Fry, lijdt al heel lang aan depressies, en deed tweemaal een poging tot zelfdoding. Fry adviseert de omgeving het volgende:

‘Als je iemand kent die depressief is, vraag hem of haar dan alsjeblieft niet waaróm. Een depressie is geen rechtstreekse reactie op een rottige situatie; een depressie is er gewoon, net als het weer.

Probeer de donkerte, lusteloosheid, hopeloosheid en eenzaamheid waar zo iemand door heen gaat, te begrijpen. Wees er voor ze als ze hun hand uitsteken. Het is zwaar om bevriend te zijn met iemand die depressief is, maar het is een van de liefste, meest edele en beste dingen die je ooit zal doen.

Hier een mooi interview met Stephen Fry over zijn manische depressie

Homer

De allerbeste raadgever, echter, vind ik Homer Simpson. Nou ja, hij haalt de druk van het man-zijn er nogal af. De klassieke Homer:

Trying is the first step towards failure.